(ἐς χεῖράς τινος

χείρ, ἡ, χειρός, χειρί, χεῖρα, dual χεῖρε, χεροῖν, pl. χεῖρες, χερῶν, χεῖρας, penult. being regularly short, when the ult. is long; dat. pl. regularly χερσί ( χειρσί occurs in cod.Vat. of LXX, as Jd.7.19, 1 Ch.5.10, and late Inscrr. as CIG2811

A b.10 ([place name] Aphrodisias), 2942c ([place name] Tralles): but Poets used the penult. long or short in all cases, as the verse required, χερός, χερί, χέρα, χέρε, χέρες, χέρας (of which Hom. uses only

χερί; χέρα h.Pan.40

); gen. dual

χειροῖν S.El. 206

(lyr.), 1394 (lyr.), IG22.1498.76; gen. pl. χειρῶν ib.31, common in Prose.—Poet. forms, dat. pl. χείρεσι ([etym.] ν ) once in Hom., Il.20.468, also Q.S.2.401, 5.469 (v.l.);

χείρεσσι Il.12.382

, Pi.O.10(11).62, S.Ant. 976 (lyr.), 1297 (lyr.), and once in trim., E.Alc. 756; χέρεσσι ([etym.] ν) Hes.Th. 519, 747, B.17.49;

χερέεσσιν AJA36.460

([place name] Galatia):—[dialect] Dor. nom. [full] χέρς Timocr.9; [full] χήρ Sophr. in PSI11.1214a3 (also, = δίψακος, Ps.-Dsc.3.11); gen.

χηρός Alcm.32

, IG42(1).121.22 (Epid., iv B. C.); acc. pl. χῆρας ib.96, [dialect] Aeol.

χέρρας Alc.Supp.4.21

, Theoc.28.9.—On the accent and declension of these forms, v. Hdn.Gr.2.277, 748:— the hand, whether closed,

παχεῖα Il.3.376

;

βαρεῖα 11.235

, al.; or open, flat, χερσὶ καταπρηνέσσι, χειρὶ καταπρηνεῖ, 15.114, Od.13.164, al.;

εἰς τὴν χ. ἐγχεάμενοί τι X.Cyr.1.3.9

: freq. in pl. where a single hand is meant, Il.23.384, etc.; reversely, sg. where more than one hand is spoken of, e.g. Od.3.37, etc.; dual joined with pl.,

ἄμφω χεῖρας 8.135

;

χεῖρε ἀμφοτέρας Il.21.115

.

2 hand and arm, arm (cf. Ruf.Onom.11,82, Gal.2.347),

πῆχυν χειρὸς δεξιτερῆς Il.21.166

;

κατὰ χεῖρα μέσην ἀγκῶνος ἔνερθε 11.252

;

χεῖρες ἀπ' ὤμων ἀΐσσοντο Hes.Th. 150

;

χ. εἰς ὤμους γυμναί Longus 1.4

; ἐν χερσὶ γυναικῶν πεσέειν into the arms, Il.6.81, etc.: hence, words are added to denote the hand as distinct from the arm,

ἄκρην οὔτασε χεῖρα 5.336

;

περὶ ἄκραις ταῖς χ. χειρῖδας ἔχουσι X.Cyr.8.8.17

, cf. Pl. Prt. 352a.

3 of the hand or paw of animals,

ὅσα [ζῷα] χεῖρας ἔχει X.Mem.1.4.14

; πορεύεσθαι ἐπὶ χειρῶν go on all fours. LXX Le.11.27; so of monkeys, Arist.HA 502b3; of the fore-paws of the hyena, Id.Fr. 369; of the bear, Plu.2.919a.

II Special usages:

1 to denote position, ποτέρας τῆς χερός; on which hand? E.Cyc. 681;

ἐπὶ δεξιὰ χειρός Pi.P.6.19

;

ἐπ' ἀριστερὰ χειρός Od.5.277

;

χειρὸς εἰς τὰ δεξιά S.Fr. 598

;

λαιᾶς χειρός A.Pr. 714

(but χείρ is often omitted with δεξιά, ἀριστερά, as we say the right, the left).

2 freq. in dat. of all numbers with Verbs which imply the use of hands, λάβε χειρί, χερσὶν ἑλέσθαι, Il.5.302, 10.501;

χερσὶν ἀσπάζεσθαι Od.3.35

;

προκαλίζεσθαι 18.20

; χειρί, χεροῖν ψαῦσαι, S.OT 1510, 1466: sts. this dat. is added pleon. by way of emphasis,

ὄνυξι συλλαβὼν χερί Id.Aj. 310

.

3 gen., by the hand,

χειρὸς ἔχειν τινά Il.4.154

;

χειρὸς ἑλών 1.323

, etc.; γέροντα δὲ χειρὸς ἀνίστη he raised him by the hand, 24.515, cf. Od.14.319;

χερὶ χειρὸς ἑλών Pi.P.9.122

;

τινὰ χειρός ἑλκειν Id.N.11.32

;

ἀνέλκειν τινὰ τῆς χ. Ar.V. 569

(anap.).

4 the acc. is used when one takes the hand of a person,

χεῖρα γέροντος ἑλών Il. 24.361

;

χεῖρ' ἕλε δεξιτερήν Od.1.121

; χεῖράς τ' ἀλλήλων λαβέτην, in pledge of good faith, Il.6.233; so

ἔμβαλλε χ. δεξιὰν πρώτιστά μοι S.Tr. 1181

; also

ἔμβαλλε χειρὸς πίστιν Id.Ph. 813

, cf. OC 1632.

5 other uses of the acc.:

a in prayer or entreaty, χεῖρας ἀνασχεῖν [θεοῖς] Il.3.275, etc.;

ποτὶ γούνασι χεῖρας βάλλειν Od.6.310

;

ἀμφὶ.. Ἀρήτης βάλε γούνασι χεῖρας Ὀδυσσεύς 7.142

;

ἀμφὶ δὲ χεῖρας δειρῇ βάλλ' Ὀδυσῆϊ 23.207

;

ἀμφί τινι χεῖρε β. 21.223

;

περίβαλε δὲ χέρας Ar.Th. 914

, cf. A.Ag. 1559 (anap.);

χεῖρας προΐσχεσθαι Th.3.58

, 66; so also

χεῖρας ἀείρων Od.11.423

, cf. Il.7.130 (tm.); χ. ἀνατείνειν (v.

ἀνατείνω 1.1

).

b τὰς χεῖρας αἴρειν to hold up hands in token of assent or choice, of persons voting, Ar.Ec. 264;

τὴν χ. αἴρειν And.3.41

;

ὅτῳ δοκεῖ ταῦτα, ἀράτω τὴν χ. X.An.5.6.33

, cf. 7.3.6; ἀνατεινάτω τὴν χ. ib.3.2.9, 33;

χεῖρας ὀρεγνύς Il.22.37

;

χεῖρ' ὀρέγων εἰς οὐρανόν 15.371

;

χεῖρας ὀ. τινί Od.12.257

;

πρός τινα Pi. P.4.240

;

ποτὶ στόμα χεῖρ' ὀρέγεσθαι Il.24.506

(but χεῖρά τισι ὀ. to reach them one's hand in help, X.HG5.2.17); also

χεῖρε ἑτάροισι πετάσσας Il.4.523

, etc.;

πιτνὰς εἰς ἐμὲ χεῖρας Od.11.392

(but χεῖρε πετάσσας abs., of one swimming, etc., 5.374, al.).

c [Ἰλίου] χεῖρα ἑὴν ὑπερέσχε held the hand over

I as a protector, Il.9.420, etc.: less freq. τισι, 4.249, cf. 5.433;

χεῖρά θ' ὕπερθεν ἔχεις IG14.1003.10

([place name] Rome).

d in hostile sense, χεῖρας or χεῖρα ἐπιφέρειν τινί, Il.1.89, 19.261, al.;

χεῖρας ἐφιέναι τινί 1.567

, Od.1.254, al.;

χεῖρας ἐπιβάλλειν τισί Plb.3.2.8

, etc.;

χέρα τινὶ προσενεγκεῖν Pi.P.9.36

; χεῖρας ἐπί τινι ἰάλλειν, v. ἰάλλω 1.1.

e χεῖρας ἀπέχειν keep hands off,

λοιμοῖο βαρείας χεῖρας ἀφέξει Il.1.97

codd.;

κερτομίας δέ τοι.. καὶ χεῖρας ἀφέξω.. μνηστήρων Od.20.263

;

ἀθανάτων ἀπέχειν χέρας A.Eu. 350

(lyr.);

τὼ χεῖρε ἀπέχεται Pl.Smp. 213d

;

παύειν χεῖράς τινος Il.21.294

.

f χεῖρας ἐπιτιθέναι τινί, in token of consecration, 1 Ep.Ti.5.22, etc.

6 with Preps.:

a ἀνὰ χεῖρας ἔχειν τινάς to be intimate with.., Plb.21.6.5;

αἱ ἀνὰ χεῖρά τινων ὁμιλίαι S.E.M.1.64

; τὰ ἀνὰ χεῖρα πράγματα the matters in hand, Plu.2.614b, etc. (also οἱ ἀνὰ χ. χρόνοι the current period, PRyl.88.21 (ii A. D.); τὰ ἀνὰ χ. what comes his way, Ps.-Ptol.Centil.18; ἀνὰ χ. τῆς πύλης hard by.., LXX 2 Ki.15.2.

b ἀπὸ χειρὸς λογίσασθαι to reckon off-hand, roughly, Ar.V. 656 (anap.), cf. Luc.Hist.Conscr.29: but πότισον τὴν γῆν ἀπὸ χειρός by hand, PCair.Zen.155 (iii B. C.).

c διὰ χερῶν ἔχειν, λαβεῖν, literally, to have or take between the hands, A.Supp. 193, S.Ant. 916; διὰ χειρὸς ἔχειν to hold in the hand, ib. 1258 (anap.), Ar.V. 597 (anap.); to have in hand, i. e. under control, Th.2.76;

διὰ χειρῶν ἔχειν τὴν πολιτείαν Arist.Pol. 1308a27

; τὰ τῶν ξυμμάχων keep under control, Th.2.13: later, to have a work in hand, be engaged in it, Phld.Acad.Ind.p.69M. ([etym.] χερός), D.H.Isoc.4;

τὰ ὅπλα Plu.Cor.2

, etc. (also διὰ χ. by direct payment, opp. διὰ τῆς τραπέζης by banker's order, BGU1156.8 (i B. C.), etc.; cf.

διὰ χ. ἔσπευδε τὴν πρᾶσιν Charito 1.12

); of arms,

διὰ χειρὸς εἶναι Luc.Anach.35

; διὰ χ. ἔχειν, c. part., to be continually doing, Plu.2.767c;

διὰ χειρός τινος ποιεῖν τι LXXJo.17.4

, al., cf. Act.Ap.7.25, al.

d ἐς χεῖρας λαβεῖν τι literally, S.El. 1120, etc.; to take a matter in hand, undertake it,

πρᾶγμ' ἐς χέρας λαβόντ' E.Hec. 1242

;

ἄγεσθαί τι ἐς χεῖρας Hdt.1.126

, 4.79, etc.; δοῦναί τινι ἐς χέρας, εἰς χεῖρα, S.El. 1348, X.Cyr.8.8.22;

καταστῆσαι εἰς τὰς χ. τινος Aeschin.2.28

; of persons, ἵκεο χεῖρας ἐς ἁμάς thou hast fallen into our hands, Il.10.448 (in Hom. also simply

ὅ τι χεῖρας ἵκοιτο Od.12.331

, cf. 24.172); so

εἰς χεῖρας ἐλθεῖν τινι X.Cyr.7.4.10

, cf. 2.4.15: generally, to have to do with any one, converse with him, Id.An.1.2.26 (so

ἐς χεῖρα γῇ ξυνῆψαν E.Heracl. 429

): most freq. ἐς χεῖρας ἐλθεῖν τισι to come to blows or close quarters with.., A.Th. 680;

ἀλλήλοις Th.7.44

: abs.,

εἰς χ. ἐλθεῖν Id.4.96

;

ἐς χ. ἰέναι Id.2.3

, 4.72, cf. PTeb.765.6 (ii B. C.);

συνιέναι X.Cyr.8.8.22

; also ἐς χειρῶν νόμον (fort. νομόν)

ἀπικέσθαι Hdt.9.48

; ἐν χειρῶν νόμῳ (fort. νομῷ)

ἀπόλλυσθαι Id.8.89

, cf. Aeschin.1.5, SIG167.37 (Mylasa, iv B. C.), Heraclid.Pol.25, Plb.1.34.5, 5.111.6; [full] ἐν χειρὸς νόμῳ Arist.Pol. 1285a10, D.H.6.26;

ἐν χειρῶν νομαῖς SIG700.29

(Lete, ii B.C.), v. l. in LXX 3 Ma.1.5; ἐν χεροῖν δίκῃ cj. in E.Ba.738;

εἰς χεῖρας συμμεῖξαι τοῖς πολεμίοις X.Cyr.2.1.11

; also εἰς χεῖρας δέχεσθαί τινας to await their charge, Id.An.4.3.31;

ἐς χ. ὑπομεῖναί τινας Th. 5.72

.

e ἐκ χειρός by hand of man, S.Aj.27: from near at hand, at close range,

ἐκ χειρὸς βάλλειν X.An.3.3.15

; ἀμύνασθαι ib.5.4.25;

μάχεσθαι Id.HG7.2.14

, cf. D.S.19.6;

πληγὰς ἐκ χ. ἀναδέξασθαι Plu.

tim.4;

οὐ μὴ σωθῇ ἐκ χ. σιδήρου LXX Jb.20.24

; ἡ ἐκ χ. δίκη lynch law, D.H.4.37;

ἡ ἐκ χ. βία Plb.9.4.6

: metaph., ἡ ἐκ χ. θεωρία closerange reading, D.H.Isoc.2; so of time, out of hand, off-hand, forthwith, Plb.5.41.7, al.

f

δέπας μητρὶ ἐν χειρὶ τίθει Il.1.585

, cf. Od.13.57, 15.120, al. (always so of a cup, hence ἐν χερσὶ τίθει δέπας, though found in most codd., was condemned by the critics in Il.l.c., Od.3.51, 15.130);

πρεσβήϊον ἐν χερὶ θήσω Il.8.289

; τόξον, ἔγχος ἔχων ἐν χειρί, 15.443, 17.604;

σκῆπτρον δέ οἱ ἔμβαλε χειρί Od.2.37

; but

ἐν.. χειρὶ σκῆπτρον ἔθηκεν Il.23.568

; of a gift,

ἐν χερσὶ τίθει 1.441

, 446; ἐν ταῖς χ. ἔχειν, literally, Pl.R. 432d;

τὰ ὅπλ' ἐν ταῖς χ. ἔχων D.9.8

, etc. (metaph.,

ἔτι μεμνημένων ὑμῶν καὶ μόνον οὐκ ἐν ταῖς χερσὶν ἕκαστ' ἐχόντων Id.18.226

); but ἐν χερσὶν ἔχειν also, to have in hand, be engaged in,

τὸν γάμον Hdt.1.35

;

ἑορτήν Plu.Alex.13

;

τὴν περὶ Δημοσθένους πραγματείαν D.H.Th.1

;

ἐν χειρί τινα δίκην ἔχων Pl.Tht. 172e

; ὁ ἐν χερσὶ πόλεμος the war in hand, D.H.8.87; περιτειχισμὸς ἐν χερσὶν ὤν ib.21;

ἡ ἐν χ. ζήτησις S.E.M.11.208

, etc.; freq. of fighting, ἐν χερσί hand to hand,

ἐν χ. ἦν ἡ μάχη Th.4.43

;

ἐν χ. ἀποκτεῖναι Id.3.66

, cf. 4.57,96, etc.;

ἐν χ. γίγνεσθαι τοῖς ἐναντίοις Id.5.72

;

ἐν χ. εἶναί τινος X.HG4.6.11

;

δίκη ἐν χερσί Hes.Op. 192

;

ὁ ψόφος τῶν ὅπλων καὶ τῶν ἵππων ὁ φρυαγμὸς ἐν χερσὶν ἐδόκει εἶναι D.S.19.31

; ἡ ἐν χερσὶν [δυστυχία] Plu.Cleom.22: also in dual,

τἀν χεροῖν S.Ant. 1345

(lyr.); ἐν χειρί τινος by the hand of.., LXX Jo.21.2, al.;

ἐν χ. ἀγγέλου Act.Ap.7.35

(v.l.).

g ἐπὶ χειρὸς ἔχειν on or in one's hand, Thgn.490; ἐπὶ χεῖράς τινων ἐκφέρουσι put into their hands, Plu.2.815b; also ἐπὶ χεῖρά τινος next to, LXXNe.3.4.

h κατὰ χειρός, of washing the hands before meals, ὕδωρ κατὰ χειρός (sc. φερέτω τις), Ar.V. 1216, cf.Av. 464 (anap.), Fr. 502 (lyr.), Philox. 1, Ath.9.408e; (without ὕδωρ)

κατὰ χ. ἐδόθη Alex.261.2

, cf. Arched. 2.3: prov. of that which is easily come by, Telecl.1.2 (anap.);

πάντα μοι κατὰ χ. ἦν τὰ πράγματα

at hand,

Pherecr.146.5

; also κατὰ χειρῶν δοῦναι, χέειν, λαβεῖν, Philyll.3, Antiph.287 (v.l.), Men.470 (troch.), cf. Phot.s.v. κατὰ χειρὸς ὕδωρ: κατὰ χεῖρα in deed or act,

κατὰ χ. γενναιότατοι D.H.7.6

; opp. συνέσει, Plu.Phil.7; κατὰ χεῖρά σου according to thy will, LXX Si.25.26: but κατὰ χεῖρας [τῆς σοφίας] by her side, ib.14.25.

i μετὰ χερσὶν ἔχειν between, i.e. in, the hands, Il.11.4, 15.717; [

ἄλεισον] μετὰ χ. ἐνώμα Od.22.10

: μετὰ χεῖρας ἔχειν to have in hand, be engaged in, Hdt.7.16.β, Th.1.138.

k λάβε παρὰ χεῖρα take in hand, LXX To. 11.4; but τὸ πὰρ χειρός the work in hand, B.13.10.

l

πρὸ χειρῶν

close before one,

S.Ant. 1279

, E.Tr. 1207 (s.v.l.), Rh. 274; πρὸ χειρὸς εἶναι cj. in Pl.Com.69.5.

m πρὸς χειρός τινος by his hand, A.Supp.66 (lyr.), etc.; πρὸς ἐμὴν χεῖρα at the signs given by my hand, S.Ph. 148 (anap.); πρὸς χεῖρα ὑποβορβορύζοντες on pressure, Hp.Epid.4.7.

n ὑπὸ χερσὶ ἁλοῦσα under, i.e. by, another's hands, Il.2.374, etc.; ὑπὸ χεῖρα ποιεῖσθαι to bring under one's power, X.Ages.1.22; οἱ ὑπὸ χ. persons in one's power, D.6.34; ὑπὸ τὴν χ. ἐλθεῖν to come into one's hand, Luc.Herm.57, etc.; ὑπὸ χ. in hand, i.e. in stock, Arist.Mete. 369b33; but also, at hand, i.e. at once, Plu.2.548e; τὰ ὑπὸ χ. ib.56b, Dsc.1.35; ὁ ὑπὸ χ. the attendant, Dsc.5.75;

παρέργως καὶ ὑπὸ χ.

extempore,

Plu.Arat.3

, etc.; also καθύπο χεῖρα κινῶν [τὰς οὐσίας], in Alchemy, Ps.-Democr. p.51 B.

III the hand often receives the attributes of the person using it, χ. μεγάλη, of Zeus, Il.15.695 (χ. παγκρατής, of God, Secund.Sent.3; χ. ὑπερμήκης, of the 'long arm' of the king, Hdt.8.140.β') ; θοὴ χ., of one throwing, Il.12.306;

ἀφνειά Pi.O.7.1

, cf. S.El. 458; εὐσεβεστέρα, εὐφιλής, A.Ch. 141, Ag.34; κάρβανος ib. 1061;

γεραιά E.Hec. 143

(anap.);

πονηρά Id. Ion 1316

, etc.: to denote wealth or poverty,

πλειοτέρῃ σὺν χ. Od.11.359

;

κενεὰς σὺν χ. ἔχοντες 10.42

, cf. E.Hel. 1280, etc.

2 it is represented as acting of itself,

χεῖρες μαιμῶσιν Il.13.77

, cf. S.Aj.50;

χεὶρ ὁρᾷ τὸ δράσιμον A.Th. 554

;

δήμου κρατοῦσα χ. Id.Supp. 604

(dub. l.): prov.,

ἁ δὲ χ. τὰν χ. νίζει Epich.273

; or simply,

ἁ χ. τὰν χ. AP5.207

(Mel.).

3 pl., in theurgy, name for spiritual powers,

αἱ δημιουργικαὶ [τοῦ Ἀπόλλωνος] δυνάμεις ἃς θεουργῶν παῖδες χεῖρας ἀποκαλοῦσιν Procl. in Cra. p.101

P., cf. eund. in R.2.252K.

IV to denote act or deed, opp. mere words, in pl.,

ἔπεσιν καὶ χερσὶν ἀρήξειν Il.1.77

; μνῆμ' Ἑλένης χειρῶν of her handiwork, her art, Od.15.126 (so in sg.,

δώρημ' ἐκείνῳ τἀνδρὶ τῆς ἐμῆς χ. S.Tr. 603

);

χερσὶν ἢ λόγῳ Id.OT 883

(lyr.), cf. OC 1297, etc.; τῇ χειρὶ χρᾶσθαι to use one's hands, i.c. be active, stirring, opp. ἀργὸς ἐπεστάναι, Hdt.3.78, cf. 9.72; τὰς χ. προσφέρειν to apply force, X.Mem.2.6.31: sg.,

βούλευμα μὲν τὸ Δῖον, Ἡφαίστου δὲ χείρ A.Pr. 619

; μιᾷ χειρί single-handed, D.21.219;

χειρὶ καὶ ποδὶ καὶ πάσῃ δυνάμει Aeschin.3.109

, cf. 2.115;

χερσίν τε ποσίν τε Il.20.360

, cf. Pi.O.10(11).62, esp. of using the hands in a fight, cf. supr. 11.6d, e, f; of deeds of violence, πρὶν χειρῶν γεύσασθαι before we try force, Od.20.181; ἀδίκων χ. ἄρχειν to give the first blow, X.Cyr.1.5.13, Antipho 4.2.1, Lys.4.11, etc.;

ἀμυνόμενος ἄρχοντα χειρῶν Pl.Lg. 869d

: generally, χεῖρες violent measures, force,

ἐπίσχετε θυμὸν ἐνιπῆς καὶ χειρῶν Od.20.267

;

ὑπόδικος χερῶν A.Eu. 260

(lyr.);

χερσὶ πεποιθώς Il.16.624

, etc.; ἐν χειρῶν νόμῳ v. supr. 11.6d; ὅπως θανάτοιο βαρείας χ. ἀλάλκοι, v.l. for κῆρας, Il.21.548.

V a number, band, body of men, esp. of soldiers,

χεὶρ μεγάλη Hdt.7.157

; in dat.,

οὐ σὺν μεγάλῃ χ. Id.5.72

;

πολλῇ χ. 1.174

, Th.3.96, E.Heracl. 337; pleon.,

χ. μεγάλῃ πλήθεος Hdt.7.20

;

δεδωμάτωμαι δ' οὐδ' ἐγὼ σμικρᾷ χερί A.Supp. 958

; οἰκεία χείρ, for χεὶρ οἰκετῶν, E.El. 629;

σὺν πλήθει χερῶν S.OT 123

.

VI handwriting,

τὴν ἑαυτοῦ χεῖρα ἀρνήσασθαι Hyp.Lyc.Fr.5

, cf. IG9(1).189 ([place name] Phocis); τῇ ἐμῇ χ. Παύλου I Ep. Cor.16.21, Ep.Col.4.18: copy, counterpart of a document, SIG712.31 (Crete, ii B.C.); deed, instrument,

ἡ χ. ἥδε κυρία ἔστω PRein.28.18

(ii B.C.), cf. PCair.Zen. 477 (iii B.C.), etc.

b handiwork of an artist or workman,

γλαφυρὰ χ. Theoc.Epigr.8.5

, etc.;

αἱ Ἐφεσίου χεῖρες Herod.4.72

, cf. 6.66;

σοφαὶ χέρες APl.4.262

;

τὰς Φειδίου χ. Lib.Or. 30.22

.

VII of any implement resembling a hand:

1 a kind of gauntlet, X.Eq.12.5, Poll.1.135 (pl.).

2 χ. σιδηρᾶ grappling-iron, Th.4.25, 7.62; also of an anchor, AP6.38 (Phil.).

3 axle-tree, LXX 3 Ki.7.18(32).

4 in LXX, pillar or cairn, as it were a finger pointing to heaven,

χεὶρ Ἀβεσσαλώμ LXX 2 Ki.18.18

; also ἀνέστακεν αὐτῷ χεῖρα, i.e. trophy, ib. 1 Ki.15.12.

5 χεῖρες ἐλάτιναι, of oars, Tim.Pers.7.

6 catch of a trigger, Hero Aut.13.9;

χ. κατάγουσα τὴν τοξῖτιν Ph.Bel. 68.4

, cf. Hero Bel.78.2.

7 instrument of torture, LXX 4 Ma.8.13.

VIII handful,

κορώνῃ χεῖρα πρόσδοτε κριθέων Phoen. 2.1

.

IX ointment containing five ingredients, Orib.Fr.89, Alex. Trall.7.1. (Cf. Arm. jein ( dzern), Alb. dore, Tocharian (A-dialect) tsar, (B-dialect) sar, all = hand.)

     χείρ

    χειρός ἥ (dat. χειρί, acc. χεῖρα; pl.: χεῖρες - поэт. тж. χέρες, gen. χερῶν, dat. χερσί - поэт. тж. χέρεσσι и χείρεσ(σ)ι, acc. χεῖρας - поэт. тж. χέρας, эол. χέρρας)

    1) (лат. manus) рука, кисть

    

χειρὸς ἔχειν τινά Hom. — держать кого-л. за руку;

    2) иногда рука в знач. βραχίων

    

πῆχυς χειρὸς δεξιτερῆς Hom. — локоть правой руки;

    3) редко (у животных) передняя конечность, нога или лапа Xen., Arst.

    4) сторона, направление

    

ἐπ΄ ἀριστερὰ χειρός Hom. — по правую сторону (руку);

    5) сила, насилие

    

ἀπέχειν χεῖρας (χέρας) τινός Hom., Aesch. — не прикасаться к кому-л.;

    6) власть, мощь (sc. Διός Hom.)

    

ὑπὸ χεῖρα ποιεῖσθαι Xen. — подчинять, покорять;

    7) горсточка (людей), группа, отряд Aesch., Thuc.

    

μεγάλη χ. πλήθεος Her. — большая толпа;

    8) абордажный крюк

    

(χ. σιδηρᾶ Thuc., Diod.)

    9) перчатка

    

(ὅπλον ἥ χ. καλουμένη Xen.)

    10) литературный стиль, слог

    

(γλαφυρὰ χ. Theocr.)

χείρ, χειρός, ἡ (Hom.+); on the acc. form χεῖραν J 20:25 v.l.; 1 Pt 5:6 v.l.; GJs 15:4 23:2 s. JPsichari, Essai sur le Grec de la Septante 1908, 164–70. Exx. fr. the pap in the Hdb. at J 20:25. Dual acc. τὼ χεῖρε only Tat. 22, 1. Dat. χειροῖν ApcPt Rainer ‘hand’.

① lit. Mt 12:10; Mk 3:1; Lk 6:6, 8; Ac 12:7; 20:34 al.; AcPlCor 2:35. πόδες καὶ χεῖρες Mt 22:13; cp. Lk 24:39, 40; Ac 21:11a. W. other parts of the body in sing. and pl. Mt 5:(29), 30; 18:8ab, (9); J 11:44. In the gen. w. the verbs ἅπτομαι Mt 8:15; ἐπιλαμβάνομαι (q.v. 1); κρατέω (q.v. 3b). In the acc. w. the verbs αἴρω (q.v. 1a); ἀπονίπτομαι (q.v.); βάλλω J 20:25b; δέω (q.v. 1b); δίδωμι (q.v. 2); ἐκπετάννυμι (q.v.); ἐκτείνω (q.v. 1); ἐπαίρω (q.v. 1); ἐπιβάλλω (q.v. 1b); ἐπισείω (q.v. 1); ἐπιτίθημι (q.v. 1aα; s. New Docs 4, 248 on laying on of hands; JCoppens, L’imposition des mains dans les Actes des Apôtres: Les Actes des Apôtres, ed. JKremer ’79, 405–38); cp. ἐπίθεσις (τῶν) χειρῶν (s. ἐπίθεσις); κατασείω (q.v.); νίπτομαι (s. νίπτω 1bβ and the lit. s.v. βαπτίζω 1; also JDöller, Das rituelle Händewaschen bei den Juden: Theol.-prakt. Quartalschr. 64, 1911, 748–58); τίθημι (q.v. 1aβ); ποιεῖν: ὀπίσω τὰς χεῖρας (ὀπίσω 1aβ) and τὰς χ. ἐναλλάξ (s. ἐναλλάξ); προσφέρω (q.v. 1bβ).—In the instrumental dat. ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί (cp. Chariton 8, 4, 6; BGU 326 II, 2 al. in pap.—χείρ= handwriting as early as Hyperides in Pollux 2, 152, also Philod., π. ποιημ. 4, 33; 6, 14 Jens.; PMagd 25, 2 [III B.C.]; Jos., Ant. 14, 52) Gal 6:11; Phlm 19. ὁ ἀσπασμὸς τῇ ἐμῇ χειρί (i.e. γέγραπται) 1 Cor 16:21; Col 4:18; 2 Th 3:17 (on the conclusion of a letter written in the sender’s own handwriting, in pap letters as well as in the works of the Emperor Julian [Epistulae, Leges etc., ed. Bidez and Cumont 1922, nos. 9; 11], s. CBruns, Die Unterschriften in den röm. Rechtsurkunden: ABA 1876, 41–138; KDziatzko, entry Brief: Pauly-W. III 1899, 836ff; Dssm., LO 132f; 137f [LAE 166f; 171f]; s. also lit. s.v. χαίρω 2b). ἐννεύω τῇ χ. (s. ἐννεύω). κατασείω τῇ χ. (s. κατασείω 2). κρατέω τῇ χ. (κρατέω 3b). Pl. ταῖς χερσίν with the hands (Demetr. Phaler.: 228 Fgm. 38, 28 Jac. [in Diog. L. 2, 13] ταῖς ἰδίαις χερσίν; Diod S 16, 33, 1 τ. ἰδίαις χ. 17, 17, 7 al.; Aesop, Fab. 272 P.=425 H.; Herm. Wr. 5, 2) Lk 6:1; 1 Cor 4:12; Eph 4:28; 1 Th 4:11 (s. HPreisker, Das Ethos d. Arbeit im NT ’36); Papias (3:3).—τὸ ἔργον τῶν χειρῶν τινος s. ἔργον 3 and Rv 9:20.—W. prepositions: the hand on or in which someth. lies or fr. which someth. comes or is taken: ἐν τῇ χειρί Mt 3:12; Lk 3:17. (ἔχειν τι) εἰς τὰς χεῖρας Hv 1, 2, 2. ἐπὶ τὴν χεῖρα Rv 20:1. ἐπὶ χειρῶν Mt 4:6; Lk 4:11 (both Ps 90:12; s. end of this section). ἐκ (τῆς) χειρός (Diod S 2, 8, 6) Rv 8:4; 10:10. The hand by which someth. comes about: of deities θεοὶ οἱ διὰ χειρῶν γινόμενοι gods that are made by hand Ac 19:26 (cp. Just., A I, 20, 5). Of an earthly temple οἰκοδομητὸς ναὸς διὰ χειρός B 16:7.—The arm may be meant (as Hes., Theog. 150; Hdt. 2, 121, 5 ἐν τῷ ὤμῳ τὴν χεῖρα; Herodas 5, 83 ἐν τῇσι χερσὶ τῇσʼ ἐμῇσι=in my arms; Paus. 6, 14, 7; Galen, De Usu Part. 2, 2 vol. I p. 67, 1 Helmreich; Longus 1, 4, 2 χεῖρες εἰς ὤμους γυμναί) in ἐπὶ χειρῶν ἀροῦσίν σε Mt 4:6; Lk 4:11 (both Ps 90:12; but s. above). Whole for the part: finger Lk 15:22.

② an acting agent, hand (of), fig. ext. of 1. In this sense the focus is on the person or thing as the source of an activity.

ⓐ The OT (but cp. Diod S 3, 65, 3 ταῖς τῶν γυναικῶν χερσί=by the women; Ael. Aristid. 45 p. 70 D.: μετὰ τῆς χειρὸς τῶν δικαίων; Philostrat., Vi. Apoll. 6, 29; Nicetas Eugen. 7, 165 χειρὶ βαρβάρων) has a tendency to speak of a person’s activity as the work of one’s hand; διὰ χειρός ([τῶν] χειρῶν) τινος (בְּיַד פּ׳) through or by someone or someone’s activity, at the hand of Mk 6:2; Ac 2:23; 5:12; 7:25; 11:30; 14:3; 15:23; 19:11. Also ἐν χειρί (PsSol 16:14 ἐν χειρὶ σαπρίας by corruption; cp. AscIs 2:5 ἐν χερσίν) Gal 3:19. Corresp. the hands can represent the one who is acting οὐδὲ ὐπὸ χειρῶν ἀνθρωπίνων θεραπεύεται nor does God need to be served by humans Ac 17:25.

ⓑ The hand of deity means divine power (Il. 15, 695; Ael. Aristid. 47, 42 K.=23 p. 455 D.: ἐν χερσὶ τοῦ θεοῦ; LXX; Aristobulus in Eus., PE 8, 10, 1; 7–9 [p. 138 Holladay]; Ezk. Trag. 239 in Eus., PE 9, 29, 14; SibOr 3, 672; 795.—Porphyr. in Eus., PE 4, 23, 6 ὁ θεὸς ὁ ἔχων ὑπὸ χεῖρα, sc. τ. δαίμονας; Ath. 33, 2 παραβαίνων τὴν χεῖρα τοῦ θεοῦ). S. New Docs 2, 44.

α. as Creator (Ath. 34, 1) Ac 7:50 (Is 66:2). ποίησις χειρῶν αὐτοῦ 1 Cl 27:7 (Ps 18:2). τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σου Hb 1:10 (Ps 101:26; ApcEsdr 1:10 p. 25, 2 Tdf.); 2:7 v.l. (Ps 8:7). Cp. B 5:10. In connection w. the account of creation the words ἄνθρωπον ταῖς ἱεραῖς χερσὶν ἔπλασεν 1 Cl 33:4 could be taken in the lit. sense.

β. as ruler, helper, worker of wonders, regulator of the universe: χεὶρ κυρίου ἦν μετʼ αὐτοῦ Lk 1:66; Ac 11:21 (TestAbr A 18 p. 100, 21 [Stone p. 48]).—Lk 23:46 (Ps 30:6); J 10:29; Ac 4:28 (w. βουλή, hence almost=‘will’; cp. Sir 25:26), 30; 1 Pt 5:6 (cp. Gen 16:9); 1 Cl 60:3. ὑπὸ τὴν κραταιὰν χεῖραν GJs 15:4.

γ. as punisher (PsSol 5:6 μὴν βαρύνῃς τὴν χεῖρά σου ἐφʼ ἡμᾶς; schol. on Apollon. Rhod. 4, 1043a ἐν ταῖς χερσὶ τῶν θεῶν νέμεσις) χεὶρ κυρίου ἐπί σε (1 Km 12:15) Ac 13:11. ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας θεοῦ ζῶντος (s. ἐμπίπτω 2) Hb 10:31. Cp. 1 Cl 28:2.

δ. of the powerful hand of Christ or of an angel J 3:35; 10:28; 13:3. ἐκ χειρὸς ἀγγέλου GJs 8:1; 13:2; cp. ἀγγέλων 15:3.—σὺν χειρὶ ἀγγέλου with the help of an angel Ac 7:35.

ⓒ hostile power (Hom. et al.; LXX) παραδιδόναι τινὰ εἰς χεῖράς τινος hand over to someone(’s power) (TestJob 20:3; ParJer 1:6; s. παραδίδωμι 1b; cp. PsSol 2:7 ἐγκαταλείπειν; Jos., Ant 6, 273.—B-D-F §217, 2) Ac 21:11b; pass. Mt 17:22; 26:45; Mk 9:31; Lk 9:44; 24:7; Ac 28:17; D 16:4. Also παραδιδ. τινὰ ἐν χειρί τινος 1 Cl 55:5. τὸ αἷμα σου ὑπὸ τὴν χεῖράν μού ἐστιν your blood is in my power GJs 23:2; escape, etc. ἐκ (τῆς) χειρός τινος from someone’s power (UPZ 79, 18 [159 B.C.] ἐκπέφευγεν ἐκ τῆς χειρός μου; Gen 32:12; Ex 18:10; Jos., Vi. 83) Lk 1:71, 74; J 10:39; Ac 12:11; AcPl Ha 8, 10f; AcPlCor 1:8. ἐκ χειρὸς σιδήρου λύσει σε he will free you from the power of the sword 1 Cl 56:9 (Job 5:20; Mel., P. 67, 478). ἐκ τῶν χειρῶν ἡμῶν Ac 24:6 (7) v.l. (cp. X., An. 6, 3, 4; Lucian, Hermot. 9, end). ἐξέφυγον τὰς χεῖρας αὐτοῦ 2 Cor 11:33 (Diod S 18, 73, 4 τὰς τοῦ Σελεύκου χεῖρας διαφυγῶν). ὑπὸ χειρὸς ἀνθρώπων παθεῖν B 5:5. πίε τὸ ποτήριον … ἐν χειροῖν τοῦ υἱοῦ τοῦ ἐν Ἅιδου drink the cup out of the hand of the son, who is in the nether world ApcPtRainer 17f.

③ distinctive prepositional combinations: ἐν χερσίν of someth. that one has in hand, w. which one is concerned at the moment (Hdt. 1, 35 τὸν γάμον ἐν χερσὶν ἔχοντος; Appian, Bell. Civ. 5, 81 §342 τὰ ἐν χερσίν; Ael. Aristid. 45 p. 74 D.; PPetr II, 9 [2], 4 [III B.C.] ἃ εἶχον ἐν ταῖς χερσίν; Jos., Bell. 43 165) ἐν χερσὶν ὁ ἀγών the contest is our concern at present 2 Cl 7:1. ὑπὸ χεῖρα continually (Ps.-Aristot., Mirabilia 52; Jos., Ant. 12, 185) Hv 3, 10, 7; 5:5; m 4, 3, 6 (B-D-F §232, 1.—In pap we have the mng. ‘privately’, ‘little by little’: PTebt 71, 15 [II B.C.]; Gnomon [=BGU V] prooem. 2f; PAmh 136, 17).—KGrayston, The Significance of ‘Hand’ in the NT: B Rigaux Festschr. ’70, 479–87.—B. 237ff. DELG. M-M. EDNT. TW. Sv.

     ἀπέχω

     ἀπ-έχω

    эп. тж. ἀπίσχω (fut. ἀφήξω и ἀποσχήσω, aor. 2 ἀπέσχον) тж. med.

    1) держать вдали, удерживать, не допускать

    

(τινά или τί τινος Hom., Aesch.)

    2) med. воздерживаться, удерживаться, тж. отказываться

    

(πολέμου Hom.; εὐνῆς HH.; βαναύσων ἔργων Arst.; οἴνου Arph.; τροφῆς, ἡδονῶν Plut.; τοῦ ποιεῖν τι Xen., (τοῦ) μέ ποιεῖν τι Thuc., Dem. и τὸ μέ ποιεῖν τι Xen., Plat.)

    3) med. оставлять нетронутым, щадить

    

(τινος Her., Xen., Plut.)

    4) отделять, отграничивать

    

(αὐχένα ἀπ΄ ὤμων Hom.)

    5) быть удаленным, отстоять

    

(ἒξ σταδίους τινός Thuc.; πολλῶν ἡμερῶν ὁδον Xen.)

    6) перен. быть далеким, не быть причастным

    

(τοῦ ποιῆσαί τι Isocr.; med. γεωμετρίας Plat.)

    7) разниться, отличаться

    

(πάντων ἀνθρώπων Xen.)

    8) получать сполна

    

(ἀπόκρισιν Aeschin.; καρπὸν τῶν πονηθέντων Plut.)

παραδίδωμι (Pind., Hdt.+) pres. 3 sg. παραδίδει (-δίδη cod. [ApcEsdr 3:12 p. 27, 23 Tdf.]), subj. 3 sg. παραδιδῷ and παραδιδοῖ 1 Cor 15:24 (B-D-F §95, 2; W-S. §14, 12; Mlt-H. 204), ptc. παραδιδούς; impf. 3 sg. παρεδίδου Ac 8:3 and 1 Pt 2:23, pl. παρεδίδουν Ac 16:4 v.l.; 27:1 and παρεδίδοσαν 16:4 (B-D-F §94, 1; Mlt-H. 202); fut. παραδώσω; 1 aor. παρέδωκα; 2 aor. indic. παρέδοσαν Lk 1:2; 2 aor. subj. 3 sg. παραδῷ and παραδοῖ Mk 4:29; 14:10, 11; J 13:2 (B-D-F §95, 2; Mlt-H. 210f), impv. παράδος, ptc. παραδούς; pf. παραδέδωκα, ptc. παραδεδωκώς (Ac 15:26); plpf. 3 pl. παραδεδώκεισαν Mk 15:10 (on the absence of augment s. B-D-F §66, 1; Mlt-H. 190). Pass.; impf. 3 sg. παρεδίδετο 1 Cor 11:23b (-δίδοτο is also attested; B-D-F §94, 1; Mlt-H. 206); 1 fut. παραδοθήσομαι; 1 aor. παρεδόθην; perf. 3 sg. παραδέδοται Lk 4:6, ptc. παραδεδομένος (Ac 14:26).

① to convey someth. in which one has a relatively strong personal interest, hand over, give (over), deliver, entrust

ⓐ a thing τινί τι (Jos., Ant 4, 83; Mel., P. 42, 290; 292; 294) τάλαντά μοι Mt 25:20, 22. αὐτοῖς τὰ ὑπάρχοντα αὐτοῦ vs. 14. ὑμῖν τὴν γῆν 1 Cl 12:5. τινὶ τὴν κτίσιν Hv 3, 4, 1; λίθους Hs 9, 7, 1; ἀμπελῶνα 5, 6, 2. Also in the sense give back, restore, give up (X., Hell. 2, 3, 7 τινί τι) αὐτῷ τὴν παρακαταθήκην ἣν ἔλαβον Hm 3:2.—Pass., w. the thing easily supplied fr. the context ἐμοὶ παραδέδοται Lk 4:6.—παρέδωκεν τὸ πνεῦμα J 19:30 (ApcMos 42; cp. TestAbr B 12 p. 117, 4f [Stone p. 82] Σαρρα … παρέδωκε τὴν ψυχήν; ParJer 9:8; ApcEsdr 7:14) needs no dat.: he gave up his spirit voluntarily. ἄνθρωποι παραδεδωκότες τὰς ψυχὰς αὐτῶν ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ κυρίου men who have risked ( pledged Field, Notes 124) their lives for the name of the Lord Ac 15:26. καὶ ἐὰν παραδῶ τὸ σῶμά μου ἵνα καυθήσομαι and if I give up my body to be burned 1 Cor 13:3 (Maximus Tyr. 1, 9i τῇ Αἴτνῃ αὐτοῦ παραδοὺς σῶμα; Syntipas p. 60, 11 πυρὶ σεαυτὴν παραδίδως). ὅταν παραδιδοῖ τ. βασιλείαν τῷ θεῷ when (Christ) delivers the kingship to God 15:24.

ⓑ hand over, turn over, give up a person ([Lat. trado] as a t.t. of police and courts ‘hand over into [the] custody [of]’ OGI 669, 15; PHib 92, 11; 17; PLille 3, 59 [both pap III B.C.]; PTebt 38, 6 [II B.C.] al.—As Military term ‘surrender’: Paus. 1, 2, 1; X., Cyr. 5, 1, 28; 5, 4, 51.) τινά someone Mt 10:19; 24:10; 27:18; Mk 13:11; Ac 3:13. Pass. Mt 4:12; Mk 1:14; Lk 21:16. τινά τινι Mt 5:25 (fr. one official to another, as UPZ 124, 19f [II B.C.]; TestAbr B 10 p. 115, 11 [Stone p. 78]); 18:34; 27:2; Mk 10:33b; cp. 15:1; Lk 12:58; 20:20; J 18:30, 35; Ac 27:1; 28:16 v.l.; Hs 7:5; 9, 10, 6; Pass. Lk 18:32; J 18:36; Hv 5:3f; m 4, 4, 3; Hs 6, 3, 6b; 9, 11, 2; 9, 13, 9; 9, 20, 4; 9, 21, 4. τὸν Ἰησοῦν παρέδωκεν τῷ θελήματι αὐτῶν Lk 23:25.—Esp. of Judas (s. Brown, Death I 211f on tendency of translators to blur the parallelism of Judas’ action to the agency of others in the passion narrative), whose information and action leads to the arrest of Jesus, w. acc. and dat. ἐγὼ ὑμῖν παραδώσω αὐτόν Mt 26:15. Cp. Mk 14:10; Lk 22:4, 6; J 19:11. Pass. Mt 20:18; Mk 10:33a. Without a dat. Mt 10:4; 26:16, 21, 23; Mk 3:19; 14:11, 18; Lk 22:48; J 6:64, 71; 12:4; 13:21. Pass. Mt 26:24; Mk 14:21; Lk 22:22; 1 Cor 11:23b (NRSV et al. render ‘betrayed’, but it is not certain that when Paul refers to ‘handing over’, ‘delivering up’, ‘arresting’ [so clearly Posidon.: 87 Fgm. 36, 50 Jac. παραδοθείς ‘surrendered’] he is even thinking of the action taken against Jesus by Judas much less interpreting it as betrayal; cp. Ac 3:13 παρεδώκατε). ὁ παραδιδοὺς αὐτόν (παραδιδούς με) his (my) informer (on the role of a מסוֹר in Israelite piety s. WKlassen, Judas ’96, 62–66; but Ac 1:18 the action of Judas as ἀδικία) Mt 26:25, 46, 48; Mk 14:42, 44; Lk 22:21; J 13:11; 18:2, 5. Cp. Mt 27:3, 4; J 21:20. The article w. pres. ptc. connotes the notoriety (cp. the use of traditor in Tacitus, Histories 4, 24) of Judas in early tradition. His act is appraised as betrayal Lk 6:16, s. προδότης.—τινὰ εἰς χεῖράς τινος deliver someone/someth. into someone’s hands (a Semitic construction, but paralleled in Lat., cp. Livy 26, 12, 11; Dt 1:27; Jer 33:24; Jdth 6:10; 1 Macc 4:30; 1 Esdr 1:50. Pass. Jer 39:4, 36, 43; Sir 11:6; Da 7:25, 11:11; TestJob 20:3; ParJer 2:7 τὴν πόλιν; AscIs 2:14; cp. Jos., Ant. 2, 20) Ac 21:11. Pass. Mt 17:22; 26:45; Mk 9:31; 14:41; Lk 9:44; 24:7 (NPerrin, JJeremias Festschr., ’70, 204–12); Ac 28:17. ἡ γῆ παραδοθήσεται εἰς χεῖρας αὐτοῦ D 16:4b. Also ἐν χειρί τινος (Judg 7:9; 2 Esdr 9:7; cp. 2 Ch 36:17; 1 Macc 5:50; Just., D. 40, 2 ὁ τόπος τοῖς ἐχθροῖς ὑμῶν παραδοθήσεται) 1 Cl 55:5b.—W. indication of the goal, or of the purpose for which someone is handed over: in the inf. (Jos., Bell. 1, 655) παραδιδόναι τινά τινι φυλάσσειν αὐτόν hand someone over to someone to guard him (X., An. 4, 6, 1) Ac 12:4. W. local εἰς (OGI 669, 15 εἰς τὸ πρακτόρειόν τινας παρέδοσαν; PGiss 84 II, 18 [II A.D.] εἰς τ. φυλακήν): εἰς συνέδρια hand over to the local courts Mt 10:17; Mk 13:9. εἰς τὰς συναγωγὰς καὶ φυλακάς hand someone over to the synagogues and prisons Lk 21:12. εἰς φυλακήν put in prison Ac 8:3; cp. 22:4. Also εἰς δεσμωτήριον (of a transcendent place of punishment: cp. PGM 4, 1245ff ἔξελθε, δαῖμον, … παραδίδωμί σε εἰς τὸ μέλαν χάος ἐν ταῖς ἀπωλείαις) Hs 9, 28, 7. ἑαυτοὺς εἰς δεσμά give oneself up to imprisonment 1 Cl 55:2a. W. final εἰς (cp. En 97:10 εἰς κατάραν μεγάλην παρα[δο]θήσεσθε): ἑαυτοὺς εἰς δουλείαν give oneself up to slavery 55:2b (cp. Just., D. 139, 4). εἰς τὸ σταυρωθῆναι hand over to be crucified Mt 26:2. εἰς τὸ ἐμπαῖξαι κτλ. 20:19. εἰς θλῖψιν 24:9. εἰς κρίμα θανάτου Lk 24:20. εἰς κρίσιν 2 Pt 2:4. εἰς θάνατον hand over to death (POxy 471, 107 [II A.D.]): Mt 10:21 (Unknown Sayings, 68 n. 3: by informing on the other); Mk 13:12; Hm 12, 1, 2f; pass.: ending of Mk in the Freer ms.; 2 Cor 4:11; 1 Cl 16:13 (Is 53:12); B 12:2; Hs 9, 23, 5. π. ἑαυτὸν εἰς θάνατον give oneself up to death 1 Cl 55:1; fig. hand oneself over to death Hs 6, 5, 4. εἰς θλῖψιν θανάτου παραδίδοσθαι be handed over to the affliction of death B 12:5. π. τὴν σάρκα εἰς καταφθοράν give up his flesh to corruption 5:1.—ἵνα stands for final εἰς: τὸν Ἰησοῦν παρέδωκεν ἵνα σταυρωθῇ he handed Jesus over to be crucified Mt 27:26; Mk 15:15; cp. J 19:16.—π. alone w. the mng. hand over to suffering, death, punishment, esp. in relation to Christ: κύριος παρέδωκεν αὐτὸν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν 1 Cl 16:7 (cp. Is 53:6).—Ro 8:32. Pass. 4:25; cp. B 16:5. π. ἑαυτὸν ὑπέρ τινος Gal 2:20 (GBerényi, Biblica 65, ’84, 490–537); Eph 5:25. παρέδωκεν ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν προσφορὰν καὶ θυσίαν τῷ θεῷ he gave himself to God for us as a sacrifice and an offering vs. 2.—π. τινὰ τῷ σατανᾷ εἰς ὄλεθρον τῆς σαρκός hand someone over to Satan for destruction of his physical body 1 Cor 5:5. οὓς παρέδωκα τῷ σατανᾷ, ἵνα whom I have turned over to Satan, in order that 1 Ti 1:20 (cp. INikaia I, 87, 4f of someone handed over to the gods of the netherworld for tomb violation [New Docs 4, 165]; also the exorcism PGM 5, 334ff νεκυδαίμων, … παραδίδωμί σοι τὸν δεῖνα, ὅπως … ; s. the lit. s.v. ὄλεθρος 2; also CBruston, L’abandon du pécheur à Satan: RTQR 21, 1912, 450–58; KLatte, Heiliges Recht 1920; LBrun, Segen u. Fluch im Urchr. ’32, 106ff). The angel of repentance says: ἐμοὶ παραδίδονται εἰς ἀγαθὴν παιδείαν they are turned over to me for good instruction Hs 6, 3, 6a (Demetr. Phaler. [IV/III B.C.] Fgm. 164 FWehrli ’49: Demosthenes παραδίδωσι ἑαυτὸν τῷ Ἀνδρονίκῳ to be initiated into dramatic art).—ἑαυτοὺς παρέδωκαν τῇ ἀσελγείᾳ they gave themselves over to debauchery Eph 4:19. ταῖς ἐπιθυμίαις τ. αἰῶνος τούτου Hs 6, 2, 3. ταῖς τρυφαῖς καὶ ἀπάταις 6, 2, 4. παρεδώκατε ἑαυτοὺς εἰς τὰς ἀκηδίας Hv 3, 11, 3 (s. ἀκηδία). Of God, who punishes evil-doers: παρέδωκεν αὐτοὺς εἰς ἀκαθαρσίαν he abandoned them to impurity Ro 1:24 (for the thought cp. 1QH 2:16–19. See also EKlostermann, ZNW 32, ’33, 1–6 [retribution]). εἰς πάθη ἀτιμίας to disgraceful passions vs. 26. εἰς ἀδόκιμον νοῦν vs. 28. παρέδωκεν αὐτοὺς λατρεύειν τῇ στρατιᾷ τοῦ οὐρανοῦ Ac 7:42. God, the All-Gracious One, is the subject of the extraordinary (s. lit. διδαχή 2) expression εἰς ὸ̔ν παρεδόθητε τύπον διδαχῆς = τῷ τύπῳ δ. εἰς ὸ̔ν π. (obedient) to the form of teaching, for the learning of which you were given over i.e. by God Ro 6:17 (cp. the ins. fr. Transjordania in Nabataean times NGG Phil.-Hist. Kl. Fachgr. V n.s. I, 1, ’36, p. 3, 1 Abedrapsas thanks his paternal god: παρεδόθην εἰς μάθησιν τέχνης=‘I was apprenticed to learn a trade’. AFridrichsen, ConNeot 7, ’42, 6–8; FBeare, NTS 5, ’59, 206–10; UBorse, BZ 12, ’68, 95–103; FDanker, Gingrich Festschr., ’72, 94).

② to entrust for care or preservation, give over, commend, commit w. dat. (cp. PFlor 309, 5 σιωπῇ παραδ. ‘hand over to forgetfulness’; Just., A II, 5, 2 τὴν … τῶν ἀνθρώπων … πρόνοιαν ἀγγέλοις … παρέδωκεν ‘[God] entrusted angels with concern for humans’; Tat. 7, 3 τῇ σφῶν ἀβελτερίᾳ παρεδόθησαν ‘they were handed over to their own stupidity’) παραδίδοσθαι τῇ χάριτι τοῦ κυρίου ὑπό τινος be commended by someone to the grace of the Lord Ac 15:40. Ἀντιόχεια, ὅθεν ἦσαν παραδεδομένοι τῇ χάριτι τοῦ θεοῦ εἰς τὸ ἔργον Antioch, from which (city they had gone out) commended to the grace of God for the work 14:26.—παρεδίδου τῷ κρίνοντι he committed his cause to the one who judges 1 Pt 2:23.

③ to pass on to another what one knows, of oral or written tradition, hand down, pass on, transmit, relate, teach (Theognis 1, 28f passes on what he himself learned as παῖς, ἀπὸ τῶν ἀγαθῶν; Pla., Phil. 16c, Ep. 12, 359d μῦθον; Demosth. 23, 65; Polyb. 7, 1, 1; 10, 28, 3; Diod S 12, 13, 2 π. τινί τι pass on someth. to future generations εἰς ἅπαντα τὸν αἰῶνα; Plut., Nic. 524 [1, 5]; Herm. Wr. 13, 15; Jos., C. Ap. 1, 60 τὴν κατὰ νόμους παραδεδομένην εὐσέβειαν; PMagd 33, 5 of a report to the police concerning the facts in a case; Just.; A I, 54, 1 τὰ μυθοποιηθέντα) Lk 1:2. παραδόσεις Mk 7:13 (of the tradition of the Pharisees, as Jos., Ant. 13, 297; cp. the rabbinic term מָסַר); 1 Cor 11:2. ἔθη Ac 6:14. ὁ ἡμῖν παραδοθεὶς λόγος the teaching handed down to us Pol 7:2 (Just., D. 53, 6). ἡ παραδοθεῖσα αὐτοῖς ἁγία ἐντολή 2 Pt 2:21 (ApcMos 23 τὴν ἐντολήν μου ἣν παρέδωκά σοι). ἡ παραδοθεῖσα τοῖς ἁγίοις πίστις Jd 3. τὰ παραδοθέντα (Philo, Fuga 200) Dg 11:1. παρεδίδοσαν αὐτοῖς φυλάσσειν τὰ δόγματα they handed down to them the decisions to observe Ac 16:4.—(In contrast to παραλαμβάνειν [the same contrast in Diod S 1, 91, 4; 3, 65, 6; 5, 2, 3; PHerm 119 III, 22; BGU 1018, 24; PThéad 8, 25]) pass on 1 Cor 11:23a; 15:3; AcPlCor 2:4; EpilMosq 2. W. a connotation of wonder and mystery (of mysteries and ceremonies: Theon Smyrn., Expos. Rer. Math. p. 14 Hiller τελετὰς παραδιδόναι; Diod S 5, 48, 4 μυστηρίων τελετὴ παραδοθεῖσα; Strabo 10, 3, 7; Wsd 14:15 μυστήρια καὶ τελετάς. ParJer 9:29 τὰ μυστήρια … τῷ Βαρούχ; Just., D. 70, 1 τὰ τοῦ Μίθρου μυστήρια παραδιδόντες; cp. 78, 6. Cp. Herm. Wr. 13, 1 παλιγγενεσίαν; PGM 4, 475) πάντα (πᾶς 1dβ) μοι παρεδόθη ὑπὸ τ. πατρός μου Mt 11:27; Lk 10:22 (cp. Herm. Wr. 1, 32 πάτερ … παρέδωκας αὐτῷ [ὁ σὸς ἄνθρωπος is meant] τὴν πᾶσαν ἐξουσίαν; in Vett. Val. 221, 23 astrology is ὑπὸ θεοῦ παραδεδομένη τ. ἀνθρώποις.—For lit. on the saying of Jesus s. under υἱός 2dβ).—S. παράδοσις, end.

④ to make it possible for someth. to happen, allow, permit (Hdt. 5, 67; 7, 18 [subj. ὁ θεός]; X., An. 6, 6, 34 [οἱ θεοί]; Isocr. 5, 118 [οἱ καιροί]; Polyb. 22, 24, 9 τῆς ὥρας παραδιδούσης) ὅταν παραδοῖ ὁ καρπός when the (condition of the) crop permits Mk 4:29.—On the whole word: WPopkes, Christus Traditus, ’67.—M-M. EDNT. TW. Spicq. Sv.

     ἱκνέομαι

    (impf. ἱκνούμην, fut. ἵξομαι, aor. 2 ἱκόμην с ῑ, pf. ἷγμαι)

    1) приходить, прибывать

    

(τινα, μετά или ἔς τινα Hom.; Ὄλυμπον и ἐς Ὄλυμπον, νῆας и ἐπὴ νῆας, κατὰ λειμῶνα, ποτὴ и ὑπὸ πτόλιν, προτὴ ἄστυ Hom.; γαῖαν Pind.; ἄλσος Aesch., Eur.)

    2) доходить, доставать, достигать, касаться

    

(ποσὴν οὖδας Hom.)

    3) приходить с мольбой, умолять, молить

    

(θεὸν θυέεσσιν Theocr.)

    4) попадать

    

(ἐς χεῖράς τινος Hom.)

    5) идти, следовать, гнаться

    

(μετὰ κλέος Ἀχαιῶν Hom.)

    6) ( о чувствах) овладевать, охватывать, наполнять

    

(φρένας, τινὰ θυμόν или κραδίην Hom.)

    7) (impers., praes. и impf., редко fut.) приличествовать, подобать, соответствовать, подходить

    

δικάζειν ἐς τὸν ἱκνέεται ἔχειν αὐτήν Her. — решать, кому следует жениться на ней (наследнице отцовского имущества);

ὑπερέχω, [dialect] Ep. [pref] ὑπειρ- Thgn. (v. infr. 1.2): [dialect] Ep. [tense] impf.

A

ὑπείρεχον Il.2.426

: [tense] aor. ὑπερέσχον, and in poet. form -έσχεθον, 11.735,24.374: [tense] fut.

- έξω PCair.Zen.60.6

(iii B. C.), Hsch.:—hold over, σπλάγχνα.. ὑπείρεχον Ἡφαίστοιο held them over the fire, Il.2.426;

μου τὸ σκιάδειον ὑπέρεχε Ar.Av. 1508

;

ἡμῶν ὑπερεῖχε τὴν χύτραν Id.Eq. 1176

; ὑπερέχοντα τὸν αὐλὸν τῆς θαλάσσης holding it up out of the sea, Arist.HA 537b1.

2 ὑ. χεῖρά (χεῖράς) τινος hold one's hand over him, so as to protect,

μάλα γάρ ἑθεν εὐρύοπα Ζεὺς χεῖρα ἑὴν ὑπερέσχε Il.9.420

, 687;

τις.. ἐμεῖο θεῶν ὑπερέσχεθε χεῖρα 24.374

;

Ζεὺς τῆσδε πόληος ὑπειρέχοι.. χεῖρα Thgn.757

; so

πόλεως ἵν' ὑπερέχοιεν ἀλκάν A.Th. 215

(lyr.), cf. Fr.199.7: c. dat. pers.,

οἱ.. ὑπείρεχε χεῖρας Ἀπόλλων Il. 5.433

;

αἴ κ' ὔμμιν ὑπέρσχῃ χεῖρα Κρονίων 4.249

, cf. Od.14.184.

3 hold above, ὑ. τὸ ῥύγχος, ὅπως ἀναπνέῃ, of the dolphin, Arist.HA 589b11, cf. 566b15, 599b27, al.;

ὑ. ὀφρύν

elevate,

AP5.298

(Agath.).

II intr., to be above, rise above the horizon,

εὖτ' ἀστὴρ ὑπερέσχε φαάντατος Od.13.93

; αὐτῆς [Αἰγύπτου] εἶναι οὐδὲν ὑπερέχον no part of it was above water, Hdt.2.4; ὕδωρ,.. ὃ μόλις ὑπερέχοντες ἐπεραιώθησαν which they crossed, with their heads only just above it, Th.3.23; ἕψεται ἄχρι ἂν ὑπερέχῃ τὸ ὕδωρ till it sticks out above the water, Dsc.3.7; but ἐπιχέας ὕδωρ ὥστε ὑπερέχειν till it covers (sc. the contents of the vessel), Id.5.87;

τὸ κέρας τὸ ἕτερον ἢ καὶ ἀμφότερα ὑπερέχοντα

projecting above the ground,

Hdt.2.41

; γεῖσον.. ὑπερέχον τρία ἡμιπόδια projecting a foot and a half, IG22.1668.34, cf. 7.3073.71 (Lebad., ii B.C.): c. gen., ὑπερέσχεθε γαίης rose above, overlooked the earth, Il.11.735;

ὄμμ' ὑπερσχὸν ἴτυος E.Ph. 1384

;

[σταυροὺς] οὐχ ὑπερέχοντας τῆς θαλάσσης Th.7.25

;

σκεύη ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου Pl.R. 514c

, cf. X.An.3.5.7;

ὤφθη.. ὁ δεξιὸς ὀφθαλμὸς ὑπερέχειν θατέρου παμπόλλῳ δή τινι Gal.18(2).301

.

2 overtop, be prominent above, στάντων μὲν Μενέλαος ὑπείρεχεν εὐρέας ὤμους, i. e. stood (head and) shoulders above them, Il.3.210;

ὅκως τινὰ ἴδοι τῶν ἀσταχύων ὑπερέχοντα Hdt.5.92

.ζ, cf. Arist.Pol. 1284a37;

φιλέει ὁ θεὸς τὰ ὑπερέχοντα πάντα κολούειν Hdt.7.10

.έ, cf. X.Cyr. 6.2.17; <ᾡ> ὁ πρῶτος ὅρος ὑ. τοῦ δευτέρου.. μέρει by the fraction by which the first term exceeds the second, Archyt.2: τὸ ὑπερέχον the excess, Dioph.1.6.

3 in military phrase, outflank,

τῶν πολεμίων ὑ. τῷ κέρατι X.HG4.2.18

, cf. Th.3.107.

4 metaph., c. acc., overtop, excel, outdo,

βροτῶν πάντων ὑπερσχὼν ὄλβον A.Pers. 709

(troch.);

σωφροσύνῃ πάντας ὑ. E.Hipp. 1365

(anap.);

πελταστικῷ εἰκὸς ὑ. τὴν ἡμετέραν δύναμιν X.HG6.1.9

.

b c. gen.,

πάντων ὑ. μεγέθει καὶ ἀρετῇ Pl.Ti. 24e

, cf. Prm. 150e, Grg. 475c;

ὑ. τῶν πολλῶν D.23.206

, cf. Ep.Phil.2.3;

ἁπάντων ὑπερέχουσι τῶν κακῶν Anaxil. 22.7

(troch.).

c abs., prevail,

θεῶν ὑπερέσχε νόος Thgn.202

; οἱ ὑπερσχόντες the more powerful, A.Pr. 215;

τῶν πόλεων αἱ ὑπερέχουσαι Isoc.4.95

;

οἱ ὑπερέχοντες

those in authority,

D.L.6.78

, cf. Vett.Val. 61.30, al.;

ἐπειδὰν ἡ θάλαττα ὑπέρσχῃ

has prevailed,

D.9.69

; ἐν τοῖς πολεμίοις ὑ. excel in.., Men.642; ἐνδέχεται.. μὴ τοσοῦτον ὑ. τῷ ποσῷ, ὅσον λείπεσθαι τῷ ποιῷ exceed so much.., Arist.Pol. 1296b23; ὑπὲρ ὧν πλειονάκι ἐντετευχυιῶν ὑπερέχων ἡμᾶς ἀπράκτους καθίστησι being too strong for us, Sammelb.4638.18 (ii B. C.); πᾶν κρύφιον οὐχ ὑπερεῖχε σέ was beyond thee (i. e. thy comprehension), Thd.Ez.28.3.

d [voice] Pass., to be outdone,

ὑπό τινος Pl.Phd. 102c

, 102d;

τὴν δύναμιν τοῦ ὑπερέχειν καὶ ὑπερέχεσθαι Id.Prm. 150d

;

κατὰ πλοῦτον ὑπερέχειν κατ' ἀρετὴν δ' ὑπερέχεσθαι Arist.Pol. 1281a7

, cf. Gal.15.805.

5 in Logic, have a wider extension, Arist.APo. 99a24, cf. Rh. 1363b8 ([voice] Act. and [voice] Pass.).

6 ἐπὶ τοῖς ὑπερέχουσι δανεῖσαι to lend on the security of excess value, of a second mortgage, SIG364.33 (Ephesus, iii B. C.).

III c. gen. rei, rise above, be able to bear,

τῆς ἀντλίας Ar. Pax17

;

τῶν ἀναλωμάτων D.S.4.80

(v.l. for ὑπερεῖδον).

IV have over, ὑπερέχει he has in hand, PCair.Zen.292.498, cf. 790.25 (iii B. C.); ὑπερέξομεν πρὸς τὸ διὰ χερός ib.355.93 (iii B. C.).—Cf. ὑπερίσχω.

     ἀποκαθαίρω

     ἀπο-κᾰθαίρω

    1) очищать, вытирать

    

(τέν χεῖρα εἰς τὰ χειρόμακτρα Xen.; τράπεζας Arph.; ἀποκεκαθάρθαι τὰ ὄμματα Arst.)

    2) тж. med. очищаться, освобождаться

    

(τινος Xen. и τι Plat.)

     ἐρείδω

    (эп. impf. ἔρειδον; aor. ἤρεισα; pass.: pf. ἐρήρεισμαι и ἤρεισμαι, ppf. ἠρηρείμην)

    1) упирать

    

(ἀσπίδα ἐπὴ πύργῳ Hom.; τι πρὸς τέν γῆν Plat., Polyb. и ἐπὴ γῆς Plat.)

    2) med.-pass. опираться

    

(ἔγχει, ἐπὴ μελίης, χειρὴ γαίης Hom.; βάκτρῳ Eur.)

    3) med.-pass. упираться

    

(τοῖς προσθίοις σκέλεσι Plut.)

    4) напрягать

    

λοιπὸν ἔρειδε τὰν γνώμαν Theocr. — подумай об остальном

    5) med.-pass. напрягаться

    

μηκέτ΄ ἐρείδεσθον Hom. — не напрягайтесь больше, т.е. прекратите борьбу

    6) подпирать, поддерживать

    

(ὤμοιν τι Aesch.)

    7) укреплять, устанавливать, ставить

    

(λίθον ἐπὴ τοίχῳ, v. l. τοίχω Theocr.)

    8) ( в качестве залога или ставки) ставить

    

(εὔβοτον ἀμνόν Theocr.)

    9) сажать, усаживать

    

(τινὰ εὴς ἕδραν Eur.)

    10) приставлять, прикладывать, прислонять

    

(δόρυ πρὸς τεῖχος Hom.; κεφαλέν πρὸς τέν γῆν Arst.)

    11) прижимать

    

(πρὸς στέρνα τινά Eur.)

    12) вкладывать, класть

    

(τινὰ ἐς χεῖράς τινος Theocr.)

    13) напирать, надвигаться, устремляться

    

(νέφος ἐπὴ τέν γῆν ἐρεῖσαν Plut.)

    14) (яростно) обрушиваться, нападать

    

(βελέεσσιν Hom.; κατά τινος и εἴς τινα Arph.)

    15) pass. падать

    

ὕπτιος οὔδει ἐρείσθη Hom. — он навзничь повалился на землю;

    16) втыкать, вонзать

    

(ἄγκυραν χθονί Pind.; πλευραῖς ἔγχον Soph.)

    17) протыкать, пронзать

    

(τόξῳ τινά Pind.)

    18) погружать

    

(τὸν πόδα εἰς πηλόν Plat.)

    19) устремлять, вперять

    

(ὄμμα εἰς γῆν Eur.)

    20) наносить

    

(ἀνταίαν πληγήν Eur.)

    21) выталкивать из себя, произносить единым духом

    

(ὁρμαθοὺς μελῶν τέτταρας Arph.)

     παρατίθημι

     παρα-τίθημι

    эп. παρτίθημι

    1) класть возле, ставить перед, подавать

    

(τράπεζαν Hom., NT.; τραγήματα Plut.)

    2) возлагать

    

(στέφανον καρήατι Hes.)

    3) предлагать, представлять, преподносить

    

(ξεινήϊα καλά τινι Hom.; παραβολήν τινι NT.; π. ἀπογεύσασθαί τινος Plat.)

    4) придавать, даровать, предоставлять

    

(τοσσήνδε δύναμίν τινι Hom.)

    5) med. вкладывать, вверять, отдавать на хранение

    

(τὰ χρήματα Her., Polyb.; τέν οὐσίαν ταῖς νήσοις Xen.; ἐν χεῖράς τινός τι NT.)

    6) ( в игре) ставить, рисковать, перен. подвергать риску или опасности

    

(κεφαλάς, ψυχάς Hom.)

    7) med. прилагать, применять

    

τέν ὄψιν π. ἐν τῶ διανοεῖσθαι Plat. — применять свое зрение к мышлению, т.е. основывать мышление на зрительных впечатлениях

κρᾰτ-έω, [dialect] Aeol. [full] κρετέω, [tense] aor. inf. [full] κρέτησαι Sapph. Supp.9.5:— [voice] Med., [tense] aor. ἐπι-κρατησάμενοι v.l. in Gal.UP6.13:—[voice] Pass., [tense] fut.

A

κρατήσομαι Aristid.1.501

J. and, with v.l. κρατηθήσομαι, Th.4.9:—to be strong, powerful: hence,

I abs., rule, hold sway,

Ἤλιδα.., ὅθι κρατέουσιν Ἐπειοί Od.13.275

,15.298; μέγα κρατέων ἤνασσε with mighty sway.., Il.16.172;

ἅπας δὲ τραχύς, ὅστις ἂν νέον κρατῇ A.Pr.35

; ὁ κρατῶν the ruler, Id.Ag. 951, 1664, S.Ant. 738, etc.;

θῶπτε τὸν κρατοῦντ' ἀεί A.Pr. 937

;

οἱ κρατοῦντες Id.Ch. 267

, S.OT 530, etc.;

τὸ κρατοῦν E.Andr. 133

(lyr.), Pl.Lg. 714c, Arist.Pol. 1255a15; ἡ κρατοῦσα the lady of the house, A.Ch. 734.

2 in Poets, c. dat., rule among,

μέγα κρατέεις νεκύεσσιν Od.11.485

;

ἀνδράσι καὶ θεοῖσι 16.265

; Φθίᾳ rule in Phthia, Pi.N.4.50;

ἐν Ἰλιάδι χθονί E.El.4

.

3 c. gen., to be lord or master of, rule over, πάντων Ἀργείων, πάντων, Il.1.79, 288, cf. Od. 15.274;

Ὀλύμπου A.Pr. 149

(lyr.);

δωμάτων Id.Ag. 1673

;

ὅπλων S.Aj. 1337

; κ. τοῦ βίου to be master of.., And.1.137;

αὑτοῦ κ. S.Aj. 1099

, Antipho 5.26, cf. S.OC 405;

ἡδονῶν καὶ ἐπιθυμιῶν Pl.Smp. 196c

, etc.;

τῶν πραγμάτων D.2.27

; τοῦ μὴ πείθεσθαι τοῖς νόμοις κρατῆσαι to be above obedience.., X.Lac.4.6.

II conquer, prevail, get the upper hand, abs., A.Ag. 324, etc.;

πολλῷ ἐκράτησαν Hdt.5.77

;

εἰ τὰ τοῦ Μήδου κρατήσειε Th.3.62

;

ὁ μὴ πειθόμενος κρατεῖ Pl.Phdr. 272b

;

ἔνθα τἀναιδὲς κρατεῖ Diph.111

: c. dat. modi, κ. τῇ γνώμῃ prevail in opinion, Hdt.9.42; πάλᾳ, ἱπποδρομίᾳ, Pi.O.8.20, I.3.13;

μάχῃ E.HF 612

;

ταῖς ναυσί Ar.Ach. 648

;

τῷ Φοινίκων ναυτικῷ Th.1.16

; also

θουρίῳ ἐν Ἄρει S.Aj. 614

(lyr.);

ἐν τοῖς πολέμοις Ar.Pl. 184

: c.acc.cogn.,

κ. στάδιον B. 6.15

, cf. 7;

ὀκτὼ νίκας E.Epigr.1

;

τὸν ἀγῶνα D.21.18

; τὴν μάχην v.l. for τῇ μάχῃ in D.S.18.30;

τὴν πρεσβείαν Philostr.VS1.21.6

; πάντα in all things, S.OT 1522; οἱ κρατοῦντες the conquerors, X.An.3.2.26;

τὰ κατὰ πόλεμον κρατούμενα τῶν κρατούντων εἶναί φασιν Arist.Pol. 1255a7

.

b to be superior,

πλήθους ἕκατι ναυσὶν κρατῆσαι A.Pers. 338

: abs., to be the best, Critias 2.7 D.

c of reports, etc., prevail, become current,

φάτις κρατεῖ A.Supp. 293

, S.Aj. 978;

λόγος κ. A.Pers. 738

;

νόμιμα δὲ τὰ Χαλκιδικὰ ἐκράτησεν Th.6.5

;

κρατεῖ ἡ φήμη παρά τισι Plb. 9.26.11

.

2 c.inf., prevail so that,

κ. τῷ πλήθει ὥστε μὴ αὐτίκα τὰς πύλας ἀνοίγεσθαι Th.4.104

: impers., κατθανεῖν κρατεῖ 'tis better to.., A.Ag. 1364;

κρατεῖ μὴ γιγνώσκοντ' ἀπολέσθαι E.Hipp. 248

(anap.).

3 c.gen., conquer, prevail over,

τῶν ἐναντίων S.Fr.85

, cf. OC 646, A.Th. 955 (lyr.), etc.;

κ. τινὸς τὸν ἀγῶνα Philostr.Her.2.5

: metaph.,

τό τοι νομισθὲν τῆς ἀληθείας κρατεῖ S.Fr.86

; κ. τῆς διαβολῆς get the better of it, Lys.19.53; ὁ λόγος τοῦ ἔργου ἐκράτει surpassed, went beyond it, Th.1.69; ἡ φύσις.. τῶν διδαγμάτων κρατεῖ is better than.., Men. Mon. 213, cf. 169.

b of food, digest, assimilate, Hp.VM3,14, Mnesith. ap. Ath.2.54b, Phylotim.ib.3.79c:—[voice] Pass., Hp.Epid.6.5.15;

τῆς τροφῆς μὴ κρατηθείσης Plu.2.654b

.

4 c.acc., conquer, master, Pi.N.10.25, A.Pr. 215, Th. 189, E.Alc. 490, Ar.Nu. 1346, Av. 420, X. An.7.6.32, etc.; μάχῃ, τῷ πολέμῳ τινά, Th.6.2, Aeschin.2.30;

τῷ λόγῳ τινά Ar.V. 539

; πάχει μάκει τε in.., Pi.P.4.245; outdo,

τοὺς φίλους εὖ ποιῶν X.Hier.11.15

;

τῷ διαφθαρῆναι χρήμασιν ἢ μὴ κεκράτηκα Φίλιππον D.18.247

; surpass,

κρατεῖ δὲ ὁ τῆς ἡδονῆς [βίος] τὸν τῆς φρονήσεως Pl.Phlb. 12a

:—[voice] Pass., to be overcome, A.Th. 750 (lyr.), etc.;

ὕπνῳ Id.Eu. 148

(lyr.);

ὑπὸ τοῦ ὕπνου Hdt.2.121

.

δ'; ὑπὸ τῶν ἡδονῶν Pl.Lg. 633e

.

III become master of, get possession of, τῆς ἀρχῆς, τῶν νεκρῶν, Hdt.1.92,4.111;

πολλὰ φρονέοντα μηδενὸς κ. Id.9.16

;

σέθεν A.Supp. 387

;

οὔπω ἡ βουλή σου ἐκράτει Lys.13.26

;

κ. τῆς γῆς Th.3.6

;

ναυσὶ τῆς θαλάσσης Pl.Mx. 240a

; κ. τῆς λέξεως have it at command, remember it, Ath.7.275b; master by the intellect,

πάντων τῶν τῆς ἱστορίας μερῶν Plb.16.20.2

:—[voice] Pass., to be mastered,

δεῖ ἐν ταῖς τέχναις καὶ ἐπιστήμαις ταῦτα κρατεῖσθαι Arist.Pol. 1331b38

, cf. Po. 1456a10 (prob.for κροτεῖσθαι).

IV lay hold of,

τῆς χειρός LXX Ge.19.16

, Ev.Matt.9.25, Ev.Marc.9.27.

2 c.acc.rei, seize, win and keep, esp.by force,

πᾶσαν αἶαν A.Supp. 255

;

θρόνους S.OC 1381

; seize, hold fast, arrest, τινα Batr.63, Plb.8.18.8, Ev.Matt.14.3;

τένοντα Batr.233

;

τὰς χεῖράς τινος PLips. 40iii2

(iv/v A.D.); secure, grasp, τὴν ἀκατονόμαστον Τριάσα Zos.Alch.p.230 B.

3 hold up, support, τινα D.H.4.38; maintain a military post, X.An.5.6.7; hold fast,

τὰς παραδόσεις 2 Ep.Thess.2.15

; keep, retain, PTeb.61 (b).229 (ii B.C.):—[voice] Pass., οὐκ ἦν δυνατὸν κρατεῖσθαι αὐτὸν ὑπ' αὐτοῦ (sc. τοῦ θανάτου) Act.Ap.2.24; ἡ κτῆσις τοῖς τέκνοις κεκράτηται has been reserved for, settled upon, POxy. 237 viii 36 (ii A.D.).

4 in Law, possess a title to, κ. καὶ κυριεύειν c.gen., PTeb.319.19 (iii A.D.), etc.

b sequester, place under embargo, OGI1669.23 ([voice] Pass., Egypt, i A.D.), BGU 742 iii 6 ([voice] Pass., ii A.D.).

5 hold in the hand,

ὁ κρατῶν τοὺς ἑπτὰ ἀδτέρας ἐν τῇ δεξιᾷ αὐτοῦ Apoc.2.1

;

πόαν Dsc.3.93

;

ἄρτον Plu.2.99d

;

σκῆπτρον Ath.7.289c

, cf. Luc.Am.44, Ach.Tat.1.6, etc.;

δακτύλιον PMag.Lond.46.451

(iv A.D.).

6 endure, put up with,

τὸν ἀργυροπράτην POxy. 1844

(vi A.D.).

V control, command, A.Ag.10, E. Hec. 282:—[voice] Pass., αἰσχρὰ τῷ νόμῳ κρατούμενα controlled by.., Ar.Av. 755;

κρατεῖσθαι ὑπὸ τοῦ προβουλεύματος D.H.9.52

;

διαθέσει Porph. Sent.27

.

VI repair, make good, τὸ βεδὲκ (Hebr.)

τοῦ οἴκου LXX 4 Ki.12.5

.

ἐμπίπτω fut. ἐμπεσοῦμαι; 2 aor. ἐνέπεσον; pf. ptc. ἐμπεπτωκότας 4 Km 25:11 (Hom.+)

① to fall into a particular physical area, fall (in, into) (Dio Chrys. 57 [74], 22 εἰς βόθρον; Jos., Ant. 4, 284 εἰς ὄρυγμα ἐ. βόσκημα) εἰς βόθυνον into a pit (Is 24:18; Jer 31:44) Mt 12:11; Lk 6:39. ἐ. ἐπὶ πῦρ fall into the fire Hv 3, 2, 9.

② to experience a state or condition, fall (into/among) in imagery (SIG 1170, 3 εἰς νόσους; PTebt 17, 8f [114 B.C.] εἰς δαπάνας; Just., D. 23, 1 εἰς ἄτοπα … νοήματα; temp. Mel., HE 4, 26, 3 τοῦ πάσχα ἐμπεσόντος … ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις) εἰς τοὺς λῃστάς among robbers (Epict. 3, 13, 3 εἰς λῃστὰς ἐμπ.; Porphyr., Vi. Pyth. 15; cp. Socrat., Ep. 1, 9 εἰς τ. ἱππέας) Lk 10:36; εἰς τὰ ἄγκιστρα τῆς κενοδοξίας ἐ. be caught on the fishhooks of false doctrine IMg 11 (cp. schol. on Pla. 190e ἐμπεσούμεθα εἰς τὸ Πρωταγόρειον δόγμα); ἐ. εἰς χεῖράς τινος fall into someone’s hands (Chariton 8, 3, 7; Alciphron 3, 36, 1; Sir 38:15; Sus 23) GPt 11:48; θεοῦ Hb 10:31 (cp. 2 Km 24:14; 1 Ch 21:13; Sir 2:18; Jos., Ant. 7, 323). εἰς πειρασμόν 1 Ti 6:9 (cp. Diod S 17, 105, 6 ἐνέπεσε εἰς λύπην καὶ φροντίδα; Pr 17:20 εἰς κακά; 1 Macc 6:8 εἰς ἀρρωστίαν). εἰς κρίμα τοῦ διαβόλου 3:6. εἰς ὀνειδισμὸν καὶ παγίδα τοῦ διαβόλου vs. 7 (cp. 6:9 and Pr 12:13; Sir 9:3). εἰς ταύτας τὰς πράξεις τὰς πολλάς get into these many activities Hm 10, 1, 5. εἰς ἐπιθυμίαν 12, 1, 2 (cp. 1 Ti 6:9.—X., Hell. 7, 5, 6 εἰς ἀθυμίαν; Ael. Aristid. 37 p. 701 D.).

③ to originate and so come to attention, set in, arise abs. (Pla., Rep. 8, 545d στάσις; Epict. 2, 5, 10 χειμὼν ἐμπέπτωκε) ζήλου ἐμπεσόντος περί τινος when jealousy arose about someth. 1 Cl 43:2.—M-M. Spicq.

κρᾰταιό-ω,

A strengthen,

τὰς χεῖράς τινος LXX 1 Ki.23.16

, al.:—[voice] Pass., ib.30.6, al., Ev.Luc.1.80, 1 Ep.Cor.16.13, etc.; κ. ὑπέρ τινα to be too strong for him, prevail against him, LXX 2 Ki.10.11, al.

2 [voice] Pass., to be determined, κ. τοῦ πορεύεσθαι ib. Ru.1.18.

II intr. in [voice] Act., prevail, ἐπί τινας ib.2 Ki.11.23; ὑπέρ τινας ib.3 Ki.21(20).23.

III [voice] Med., control,

πάθη λόγῳ Ph.1.420

.

ἐρείδω, (1) fest anstützen, anstemmen, anlehnen; ἄγκυραν ἔρεισον χϑονί, füge ihn fest an, ein; κίον' οὐρανοῦ τε καὶ χϑονὸς ὤμοιν ἐρείδων, er stützt mit den Schultern die Säule; πρὸς στέρν' ἐρείσας, an die Mutterbrust legend; εἰς γῆν δ' ἐρεί-σασ' ὄμμα, das Auge auf die Erde heftend, zu Boden schlagend; εἰς ἕδραν μ' ἐρείσατε, lehnt mich auf den Sitz; ἐς χεῖράς τινος, in j-s Arme legen; sich darauf lehnen, stützen; βάκτρῳ δ' ἐρείδου περιφερῆ στίβον χϑονός, d. i. gehe, dich stützend auf den Stab, den Pfad; ἐρείδετο χειρὶ γαίης, er stemmte sich mit der Hand gegen die Erde; absolut, ἐρεισάμενος βάλε, nachdem er sich fest gestemmt, festen Fuß gefaßt hatte; τοῖς προσϑίοις σκέλεσι πέραν ἐρείσασϑαι, festen Fuß fassen. Pass., ἔγχος διὰ ϑώρηκος ἠρήρειστο, der Speer war durch den Panzer hindurchgedrängt, durchgestoßen; λᾶε δὲ τοῦ ἑκάτερϑεν ἐρηρέδαται, zwei Ecksteine sind fest eingefügt; τοῖχοι ἐρηρέδατο, Mauern waren fest gegründet; οὔδεϊ ἐρείδεσϑαι, auf den Boden niedergestreckt werden; οὔδεϊ χαὶται ἐρηρέδαται, die Haare wallen auf den Boden herab; Δίκης ἐρείδεται πυϑμήν, der Grund steht fest; ἁ γᾶ ἐρήρεισται ἐπὶ τᾶς αὐτᾶς ῥοπᾶς, die Erde steht fest, hält sich durch dieselbe Schwingung; ἴχνος ἐρείδειν, wie πόδας, die Füße fest aufsetzen, fest auftreten. (2) stützen, unterstützen, ἀσπὶς ἄρ' ἀσπίδ' ἔρειδε, ein Schild unterstützte den andern, Schild schloß sich an Schild; übertr., τὰν γνώμαν, die (schwankende) Meinung befestigen; τὴν ϑεμελίωσιν ἐρεισϑῆναι διὰ Κίμωνος ἀσφαλῶς, die Grundlage habe durch Cimon eine feste Stütze erhalten. (3) drängen, stoßen, bedrängen; ναυαγίαις ἐρειδόμενος, vom Schiffbruch geschlagen; κρημνούς, Felsblöcke schleudern; komisch ὁ χορὸς ἤρειδεν ὁρμαϑοὺς τέσσαρας συνεχῶς, vier Liederreihen stürmte er los, sang er hastig ab; als Kampfpreis setzen. Intrans., sich an etwas lehnen, gegen etwas drängen, ἀλλήλῃσιν ἐρείδουσαι, sich an einander drängend; νέφους ἐπὶ τὴν γῆν ἐρείσαντος ἅμα πνεύματι καὶ ζάλῃ, Gewölk mit Sturm u. Ungewitter legte sich auf die Erde; πνεῠμα ἐρεῖσαν κατὰ τῆς σχεδίας, der Wind stürmte auf die Brücke los; übertr., νόσος γείτων ἐρείδει, die Krankheit drängt, droht; εἴς τινα, mit Worten auf einen losfahren, losziehen. ihn anklagen. Übh. sich mit Eifer, Heftigkeit an etwas machen, darauf werfen, ἔρειδε, frisch daran

ἐκφεύγω fut. ἐκφεύξομαι; 2 aor. ἐξέφυγον; 2 pf. ἐκπέφευγα (s. φεύγω; Hom. et al.; pap, LXX; En 10:3, 17; PsSol 15:8; TestAbr A 8 p. 85, 28 [Stone p. 18]; GrBar 7:5; Just.).

① to seek safety in flight, run away (2 Km 17:2 A) Ac 16:27; ἐκ τ. οἴκου Ac 19:16.

② to become free from danger by avoiding some peril, escape

ⓐ abs. (Hdt. 5, 95, 1 φεύγων ἐκφεύγει=he escapes by flight; Lucian, Alex. 28; ViEzk 10 [p. 75, 3 Sch.]; Jos., Bell. 1, 65, Ant. 2, 341) fig. (Sir 16:13) 1 Th 5:3; Hb 2:3; 12:25.

ⓑ w. acc. of that which one escapes

α. lit., a monster (Artem. 4 p. 200, 25 θηρίον ἐ.) Hv 4, 2, 3.

β. fig. (Diod S 5, 59, 2 τὸ μύσος ἐ.; 17, 112, 3 τὸν κίνδυνον; Ael. Aristid. 34 p. 656 D.: τὴν αἰσχύνην; EpArist 268; Philo, Leg. All. 3, 93 λήθην) tribulations Lk 21:36; Hv 4, 2, 4b and 5; judgment (κρίσιν: 2 Macc 7:35; Just., A I, 68, 2 al.; cp. PRyl 28, 164ff ἐν κρίσει βαρηθεὶς ἔσται καὶ ἐκφεύξεται) τὸ κρίμα τοῦ θεοῦ Ro 2:3. τὰς χεῖράς τινος (Phalaris, Ep. 92; Sus 22; Tob 13:2) 2 Cor 11:33. τὸ ἀποθανεῖν (Pla., Apol. 39a) ITr 2:1.

ⓒ καλῶς ἐξέφυγες you have made good your escape or you deserved to escape Hv 4, 2, 4a.

③ to be aware of a peril and take measures to avoid it, shun, avoid τὶ (Epict. 4, 5, 2 Σωκράτης πανταχοῦ ἐξέφυγεν μάχην; Diog. L. 10, 117; Philo, Leg. All. 3, 236 κακίαν) the world Hv 4, 3, 4.—M-M.